więcej

Przyimki

Przyimki można podzielić wg przypadku, z jakim się łączą lub wg ich znaczenia.

Podział przyimków wg przypadku, z którym się łączą

przyimek łączący się mianownikiem
als (= gdy, jako, niż)
przyimki łączące się z celownikiem
ab (= od (przy określeniu czasu w przyszłości)) , außer (= oprócz, za wyjątkiem) , aus (= z (czegoś)) , bei (= u, przy) , gegenüber (= naprzeciw) , mit (= z (czymś, kimś)) , nach (= o (coś, pytać), po (czas), do (kierunek), zgodnie z czymś, według czegoś) , seit (= od (przy nieokreśleniu czasu w przeszłości)) , von (= od) , zu (= do)
przyimki łączące się z biernikiem
bis (= do) , durch (= przez) , für (= dla) , um (= o (godzinie), o (coś), za, wokół (określenie miejsca)) , gegen (= przeciwko, około) , ohne (= bez) , entlang (= wzdłuż)
przyimki łączące się z celownikiem i biernikiem
an (= na, przy) , auf (= na) , in (= w) , über (= nad, o) , unter (= pod) , vor (= przed) , hinter (= za) , zwischen (= między) , neben (= obok)
przyimki łączące się z dopełniaczem
wegen (= z powodu) , während (= podczas) , infolge (= na skutek, w wyniku) , statt (= zamiast) , trotz (= pomimo)

Podział przyimków wg znaczenia

Przyimki określające miejsce

przyimki łączące się z celownikiem i biernikiem

an
na, przy
am (an + dem) Hauptplatz
na Rynku Głównym
in
w
in der Straßenbahn
w tramwaju
auf
na
auf dem Spielplatz
na placu zabaw
auf dem Schloßberg
na Wzgórzu Zamkowym
über
nad, o
über der Stadt
nad miastem
unter
pod
unter dem Schloßberg
pod Wzgórzem Zamkowym
vor
przed
vor dem Brunnen
przed fontanną
hinter
za
hinter dem Café
za kawiarnią
zwischen
między
zwischen dem Brunnen und dem Rathaus
między fontanną a ratuszem
neben
obok
neben der Oper
obok opery

Odpowiadając na pytanie „wo?” (gdzie coś się znajduje? w obrębie czego coś się przemieszcza?), po przyimku używa się rzeczownika w celowniku.

Charakterystyczne są czasowniki określające położenie:

  • liegen (= leżeć)
  • stehen (= stać)
  • sitzen (= siedzieć)
  • hängen (= wisieć)
  • stecken (= tkwić, wetknąć)
Wo liegt die Zeitung? – Auf dem Tisch.
= Gdzie leży gazeta? – Na stole.
Wo steht der Koffer? – Hinter dem Schrank.
= Gdzie stoi walizka? – Za szafą?
Wo sitzt deine Freundin? – Vor der Dame da.
= Gdzie siedzi twoja przyjaciółka? – Przed tą panią.
Wo geht ihr am liebsten spazieren? – Im (in + dem) Wald.
= Gdzie najchętniej spacerujecie? – W lesie.
Das Geschirr steht auf dem Tisch.
= Naczynia stoją na stole.
Die Messer liegen hinter dem Herd.
= Noże leżą obok kuchenki.
Die Schuhe liegen unter dem Bett.
= Buty stoją pod łóżkiem.
Die Weinflaschen stehen neben dem Abfalleimer.
= Butelki po winie stoją obok kosza na śmieci.
Blumen stehen vor dem Fenster.
= Kwiaty stoją przed oknem.
Zwischen Büchern liegen Socken.
= Między książkami leżą skarpety.
Über dem Spiegel kleben Kaugummis.
= Nad gumy są przyklejone do żucia.
An der Wand hängt der Spiegel.
= Na ścianie wisi lustro.

Odpowiadając na pytanie „wohin?” (dokąd?), po przyimku używa się rzeczownika w bierniku.

Charakterystyczne są czasowniki określające przemieszczanie:

  • legen (sich) (= położyć (się))
  • stellen (sich) (= postawić (stanąć))
  • setzen (sich) (= posadzić (usiąść))
  • hängen (= wisieć)
  • stecken (= tkwić, wetknąć)
Wohin legst du die Zeitung? – Auf den Tisch.
= Gdzie (dokąd) kładziesz gazetę? - Na stole.
Wohin stellst du den Koffer? – Hinter den Schrank.
= Gdzie stawiasz walizkę? - Za szafą.
Wohin setzt sich deine Freundin? – Vor die Dame da.
= Gdzie usiądzie twoja dziewczyna? - Przed tę panią.
Wohin geht ihr heute spazieren? – In den Wald.
= Dokąd pójdziecie dziś na spacer? - Do lasu.
Das Bett kommt in die Ecke.
= Oni stawiają łóżko w kącie.
Der Kasten kommt neben das Bett.
= Skrzynia stanie obok łóżka.
Den Schreibtisch stellen wir vor das Fenster.
= Biurko postawimy pod oknem.
Diese Lampe stellen wir auf den Schreibtisch.
= Ta lampę postawimy na biurku.
Möchtest du den Teppich unter den Schreibtisch legen?
= Chciałbyś/ -łabyś położyć dywan pod biurkiem.
Den Spiegel hängen wir an die Wand.
= Lustro powiesimy na ścianie.
Über den Spiegel hängen wir die Uhr.
= Nad lustrem powiesimy zegar.
Biegen Sie in die Herrengasse ab.
= Proszę skręcić w Herrengasse.

przyimki łączące się z celownikiem

aus
z (czegoś)
Nimm die Kleidung aus dem Schrank.
Weź ubrania z szafy.
bei
u, przy
Sie bleibt schon seit einer Stunde bei dem Arzt.
Ona już od godziny jest u lekarza.
Zuerst haben wir uns bei der Ausländerbehörde im Stadthaus erkundigt.
Najpierw dowiadywaliśmy się w urzędzie imigracyjnym w ratuszu.
nach
o (coś, pytać), po (czas), do (kierunek), zgodnie z czymś, według czegoś
Wir fahren morgen nach Linz, nach Österreich.
Jutro jedziemy do Linz, do Austrii.
Ich fliege nach Russland.
Lecę do Rosji.
von
od
Sie wohnen nicht weit von uns.
Mieszkają niedaleko nas.
Nimm deine Füße vom (von + dem) Tisch!
Zdejmij nogi ze stołu!
Er kommt gerade von seiner Freundin.
Właśnie wrócił od swojej dziewczyny.
Sie ist vor kurzem von der Türkei nach Deutschland gezogen.
Przeniosła się niedawno z Turcji do Niemiec.
zu
do
Dann musst du zum (zu + dem) Schloss gehen.
W takim razie musisz iść do zamku.
Ich muss zum (zu + dem) Arzt.
Musze iść do lekarza.
Man hat uns zum (zu + dem) Arbeitsamt geschickt.
Skierowano nas do urzędu pracy.
gegenüber
naprzeciw

(przed lub za rzeczownikiem, zawsze za zaimkiem osobowym)

Ich wohne gegenüber dem Park.
Mieszkam naprzeciwko parku.
Ich wohne dem Park gegenüber.
Mieszkam naprzeciwko parku.
Er sitzt mir gegenüber.
On siedzi naprzeciwko mnie.
Am besten tankst du bei der Tankstelle dem Freizeitzentrum gegenüber.
Najlepiej zatankuj na stacji benzynowej naprzeciwko centrum rekreacji.

Przy określaniu kierunku z nazwą kraju, który występuje z rodzajnikiem określonym, stosuje się przyimek "in" + biernik.

Ich fliege in die Türkei.
= Lece do Turcji.
Ich fliege in die USA.
= Lecę do Stanów Zjednoczonych.
Ich fliege in die Schweiz.
= Lecę do Szwajcarii.

przyimki łączące się z biernikiem

durch
przez
Wir fahren durch den Tunnel.
Jedziemy przez tunel.
Wir fahren durch die Stadt.
Jedziemy do miasta.
Dann fährst du durch die Unterführung.
Potem przejeżdżasz przez przejście podziemne (tunel).
über
nad, o
Wir gehen über die Straße.
Przechodzimy na drugą stronę ulicy.
Du fährst über die Brücke.
Jedziesz przez most.
entlang
wzdłuż
Entlang den Fluss gibt es schöne Wege.
Wzdłuż rzeki są piękne trasy.
Du fährst den Heidensee entlang.
Jedziesz wzdłuż Heidensee.

Konstrukcje przyimkowe:

an + Dativ + entlang
Ich gehe oft am (an + dem) Fluss entlang spazieren.
Często chodzę na spacer wzdłuż rzeki.
Du fährst am (an + dem) Heidensee entlang.
Jedziesz wzdłuż Heidensee.
an + Dativ + vorbei
Ich komme oft an dem Museum vorbei.
Często przechodzę obok muzeum.
Du fährst am (an + dem) Hafen vorbei.
Przejeżdżasz obok portu.
gegenüber von + Dativ
Ich wohne gegenüber von dem Park.
Mieszkam naprzeciwko parku.
Am besten tankst du bei der Tankstelle gegenüber vom (von + dem) Freizeitzentrum.
Najlepiej zatankuj na stacji benzynowej naprzeciwko centrum rekreacji.
bis zu + Dativ
Gehen Sie bitte bis zur Kreuzung.
Proszę iść aż do skrzyżowania.
Dann fährst du bis zum (zu + dem) Supermarkt.
Potem jedziesz aż do supermarketu.
um + Akkusativ + herum
Wir fahren um die Stadt herum.
Jedziemy dookoła miasta.
Dann fährst du um den Supermarkt herum.
Potem jedziesz wokół supermarketu.

Przyimki określające czas

przyimki łączące się z celownikiem
an
na, przy
 przed datą dzienną
przed dniami tygodnia
przed porą dnia
  • Ich bin am (an + dem) 06.07.1975 geboren.
    Urodziłam się 06.07.1975.
  • Am (an + dem) Sonntag arbeite ich nicht.
    W niedzielę nie pracuję.
  • Am (an + dem) Morgen schlafe ich lange.
    Rano długo śpię.
bei
u, przy
 w czasie
  • Bei der Arbeit kann ich nicht telefonieren.
    W pracy nie mogę dzwonić.
in
w
 później
przed miesiącami
przed porami roku
w nocy
  • In einer Stunde bin ich bei dir.
    Za godzinę jestem u ciebie
  • Was hast du im (in + dem) September gemacht?
    Co robiłeś we wrześniu?
  • Im (in + dem) Winter fahre ich oft Ski.
    W zimie często jeżdżę na nartach.
  • In der Nacht muss sie arbeiten.
    Ona musi pracować w nocy.
nach
o (coś, pytać), po (czas), do (kierunek), zgodnie z czymś, według czegoś
 po
  • Nach zwei Stunden ist er zurückgekommen.
    Wrócił po dwóch godzinach.
  • Schon nach einer Woche konnten wir die Ergebnisse sehen.
    Już po tygodniu widzieliśmy efekty.
vor
przed
 przed
  • Vor dem Schlafen geht sie baden.
    Ona bierze kąpiel przed snem.
  • Es ist 5 vor 7.
    Jest za pięć siódma.
seit
od (przy nieokreśleniu czasu w przeszłości)
 dotyczy przeszłości
  • Es regnet seit gestern.
    Od wczoraj pada deszcz.
  • Seit gestern bin ich wieder fit.
    Od wczoraj znów się dobrze czuję.
ab
od (przy określeniu czasu w przyszłości)
 dotyczy teraźniejszości i przyszłości
  • Ab heute rauche ich nicht mehr.
    Od dziś nie palę.
  • Ab November arbeite ich am nächsten Abschnitt.
    Od listopada pracuję nad następnym rozdziałem.
von
od
 w połączeniu z "bis"
  • von 8.00 Uhr bis 10.00 Uhr
    od 8.00 do 10.00
  • Von Montag bis Freitag bin ich an der Uni.
    Od poniedziałku do piątku jestem na uniwersytecie.
przyimki łączące się z biernikiem
bis
do
 (też) w połączeniu z "von"
  • von 8.00 Uhr bis 10.00 Uhr
    od 8.00 do 10.00
  • Von Montag bis Freitag bin ich an der Uni.
    Od poniedziałku do piątku jestem na uniwersytecie.
  • Ich habe heute nur bis 15.00 Uhr Zeit.
    Dziś mam tylko czas do 15:00.
um
o (godzinie), o (coś), za, wokół (określenie miejsca)
 dokładny czas zegarowy
  • Um 7.30 Uhr fährt meine S-Bahn ab.
    Mój pociąg odjeżdża o 7.30.
  • Um 15.30 Uhr habe ich einen Termin.
    O 15:30 mam spotkanie.

Przyimki określające sposób

przyimki łączące się z celownikiem
mit
z (czymś, kimś)
  • Ich schreibe gern mit dem Bleistift.
    Lubię pisać ołówkiem.
  • Ich fahre oft mit dem Bus.
    Często jeżdżę autobusem.
  • Ich fahre nicht gern mit dem Auto.
    Nie lubię jeździć samochodem.

"von" przed nazwami własnymi

Przyimek „von” połączony z nazwą własną określa przynależność lub pochodzenie (autorstwo) przedmiotu lub osoby.

Thomas Mayr ist der Vater von Hana, Laura und Niklas.
= Thomas Mayr jest ojcem Hany, Laury i Niklasa.
Jolana Mayr ist die Mutter von Hana, Laura und Niklas.
= Jolana Mayr jest matką Hany, Laury und Niklasa.
Das ist die Bluse von Katrin.
= To jest bluzka Katrin.
Das ist das Bild von Botticcelii.
= To jest obraz Botticellego.
Das ist die Kaffeemaschine von Tchibo.
= To jest ekspres do kawy od Tchibo (produkcji Tchibo).
wróć do początku